Bulut ya da bulut bilişim kavramlarını muhtemelen daha önce duymuşsunuzdur. Buna rağmen, bulut bilişim konusuna çok hakim değilseniz; IaaS, PaaS ve SaaS gibi terimler ve aralarındaki farklar konusunda hala kafanız karışıyor olabilir.
Özellikle işletmenizde bulut bilişimin nimetlerinden faydalanmayı düşünüyorsanız, bu kafa karışklığını gidermeniz ve hizmetlerin işletmenize neler sunacağını bilmeniz gerekir.
Bu yüzden şimdi size adım adım bu kavramların neler olduğunu açıklayacağız:
IaaS, PaaS ve SaaS en temel bulut bilişim hizmet türleridir. Bu oldukça karıştırılabilen kısaltmalar şu anlama gelir:
- Hizmet Olarak Altyapı (IaaS)
- Hizmet Olarak Platform (PaaS)
- Hizmet Olarak Yazılım (SaaS)
Daha iyi anlayabilmeniz için bu hizmet türlerinden SaaS’ı bir örnek üzerinden anlatmaya çalışalım.
Birkaç yıl önce belge oluşturup düzenleyebilmek için ne yapmanız gerekiyordu?
Bir Microsoft Word paketi satın almanız (tek seferlik bir satın alma yaparak) ve sonrasında muhtemelen yazılımı içeren diski bilgisayarınıza kurmanız gerekiyordu.
Güncellemeler için ise, güncellemeyi indirmeniz ve bilgisayarınıza yüklemeniz gerekirdi.
Sonuç olarak, kullanıcılar hizmete sadece yüklü olduğu bilgisayardan erişilebilirdi.
Fakat bulut bilişimin avantajlarından yararlanarak artık Word’ü “hizmet olarak” kullanabilirsiniz.
Nasıl mı?
Kullanıcılar, Word’ü indirip tek bir cihazda kullanmak yerine, Microsoft’un dahili sunucularında barındırılan bir SaaS sürümünü kullanabilir. SaaS sürümü ile birlikte kullanıcıları yazılım için doğrudan ödeme yapmak yerine, hizmete erişmek için bir abonelik ücreti öder.
Bulut Bilişim Hizmet Türlerinin Avantajları Nelerdir?
Bulut bilişim hizmet türlerinin birçok avantajı vardır. O avantajlardan bazıları aşağıdaki şekildedir:
1. Düşük maliyetlidir
Herhangi bir yazılımı satın almak için büyük bir miktar paranız olması gerekmez. Bunun yerine, aylık veya yıllık bazda daha küçük bir fiyatla ödemenizi yapabilirsiniz. Bu sayede yazılım daha erişilebilir hale gelir ve artık hizmete ihtiyacınız olmadığına karar verirseniz, kullanmadığınız pahalı bir hizmete para vermek yerine aboneliğinizi iptal edebilirsiniz.
2. Daha Esnektir
Evde kullandığınız bilgisayarınızda yüklü bir yazılım varsa, onu sadece bu bilgisayardan kullanabilirsiniz. Fakat SaaS sürümüyle, dizüstü bilgisayarınız, telefonunuz, tabletiniz, ortak bilgisayar, iş bilgisayarınız, annenizin bilgisayarı vb. herhangi bir cihazdan bir web sitesinde oturum açmanız yeterlidir.
3. Her Zaman Günceldir
Güncellemeleri manuel olarak indirmeniz ve yüklemeniz gerekmeden, her zaman ürününüzün en son sürümü satıcı tarafından size sunulur.
4. Altyapınız Sorun Değildir
Bilgisayarınız belirli bir yazılımı çalıştıracak kadar güçlü veya yeni değilse, bunun üzerine düşünmeniz gerekmez. Çünkü SaaS yazılımı cihazınız üzerinden çalıştırılmaz. İnternete bağlanabildiğiniz sürece donanım satın almanıza veya bakımını yapmanıza gerek yoktur. Bu da zamandan ve paradan tasarruf etmenizi sağlar.
IaaS Nedir?
IaaS (Hizmet Olarak Altyapı), diğer tüm bilgi işlem faktörlerinin üzerine inşa edildiği temel altyapıyı kapsayan, bulut bilişim piramidinin en altındaki hizmettir. Bu hizmet, şirketlerin kendi altyapı ve donanımlarını işletme zorunluluğunu ortadan kaldırır. IaaS aracılığıyla işletmeler, üçüncü taraf bir sağlayıcıdan internet üzerinden ihtiyaç duydukları bilgi işlem, depolama ve ağ oluşturma gücüne erişebilir, bu da onlara ihtiyaçlarına uygun, gerektiğinde büyüyüp küçülebilecekleri bir BT ortamına erişme özgürlüğü verir.
IaaS sağlayıcıları; güvenlik duvarları, ağ bağlantıları, yük dengeleyiciler, veri depolama ve kimlik yönetimi gibi hizmetleri sunabilir ve yönetebilir. Bu kaynaklarla ilgilenen işletmeler, bu altyapıyı alıp üzerine; işletim sistemleri kurabilir, veri tabanları oluşturabilir ve dosyaları depolayabilir.
PaaS Nedir?
IaaS, diğer tüm bilgi işlem faktörlerinin üzerine inşa edildiği temel altyapıyı kapsayan bulut bilişim piramidinin en altındaysa, PaaS (Hizmet Olarak Platform) ortada yer alır.
IaaS’ın işletmelere ihtiyaçlarına uygun bir bilgi işlem ortamı oluşturmaları için framework sağlaması gibi, PaaS da işletmelere dahili olarak sunucu alanı, programlama yazılımı ve güvenlik protokollerini sürdürmeye gerek kalmadan kendi uygulamalarını ve hizmetlerini geliştirmeleri ve dağıtmaları için dijital bir platform sağlar.
İşletmeler, PaaS kullanarak, bu platformun tüm güncellemelerini ve yönetimini üstlenecek üçüncü taraf bir satıcıdan lisans alabilecekleri araçları kullanarak mevcut bir platformda kendi hizmetlerini oluşturabilir ve geliştirebilir. PaaS, işletmelerin çok yüksek maliyetlere katlanmadan gerektiği gibi ölçeklenmelerini daha hızlı, daha ucuz ve daha basit hale getirir.
PaaS’ın bu kadar popüler olmasının en önemli nedeni, tüketicilerin mobilde ve web’de harika deneyimler beklediği bir çağda, uygulama ve hizmetlerin hızlı ve kolay bir şekilde oluşturulabileceği bir platform sunmasından kaynaklanır.
Heroku, Salesforce ve Google App Engine, PaaS’nin yaygın örnekleridir. Kullanıcılara kendi yazılımlarını oluşturup çalıştırabilecekleri bir platform sağlarlar.
SaaS Nedir?
SaaS (Hizmet Olarak Yazılım), yazılımın tek tek cihazlara indirilmesi yerine internet üzerinden teslim edildiği bir modeldir. Yazılım, üçüncü taraf bir satıcı tarafından yönetilir ve yazılıma genellikle bir uygulama veya web tarayıcısı aracılığıyla erişilir. SaaS ile verileriniz her zaman merkezi bir konuma yedeklenir, ancak bilgileriniz diğer yazılım kullanıcıları tarafından görülemez veya bunlara erişilemez.
SaaS ile yazılımın barındırma, kurulum ve bakım satıcı tarafından gerçekleştirilir. Yazılıma erişmek için tek yapmanız gereken, herhangi bir cihazdan bir uygulamada veya tarayıcıda oturum açmak ve yazılımı, kendi bilgisayarınızda yüklü olan geleneksel bir masaüstü uygulamayla aynı şekilde kullanmaktır.
Office 365, Google Drive, DropBox, Slack, MailChimp ve Netflix SaaS uygulamalarını en popüler örnekleridir.
Altyapı, platform ve yazılım, bulut bilişimin hizmet türlerinin üç ana bileşenidir, ancak şu an o kadar çok hizmet türü var ki, BT çalışanları artık bu hizmet türleri için XaaS (hizmet olarak herhangi bir şey) terimini kullanmaya başlamıştır.
XaaS’ı bir kenara bırakırsak, karşılaşabileceğiniz daha yaygın yan hizmet modellerinden bazıları aşağıdaki şekildedir:
1. DbaaS (Hizmet Olarak Veri tabanı)
DbaaS, bir satıcının sunucularında barındırılan, yapılandırılmış verileri depolayabileceğiniz ve bunlara erişebileceğiniz veri tabanlarıdır. DbaaS’ın sunduğu en büyük avantajlardan biri, verilerinizin yüksek kullanılabilirliğe, sıkı güvenliğe sahip olması ve kaybolmaya karşı korunmasıdır. DbaaS kullanmak aynı zamanda tüm verilerinizi barındırmak için kendi sunucularınızı çalıştırmanız gerekmediği anlamına gelir.
2. FaaS (Hizmet Olarak İşlevler)
FaaS, aslında PaaS’ın daha basit bir versiyonudur. Sunucusuz mimari olarak bilinen FaaS, otomatik olarak ölçeklenebilir ve dağıtım veya sunucu kaynakları hakkında endişelenmeden işlevleri çalıştırmak için tetikleyici olayları kullanır.
3. AaaS (Hizmet Olarak Analitik)
AaaS, büyük veri yönetimi ve görselleştirme dahil olmak üzere analitik yetenekler sağlayan, web üzerinden sunulan herhangi bir platformdur. AaaS platformları, şirketlere isteğe bağlı olarak makine öğrenimi ve yapay zeka gibi araçlara erişim sağlar. Böylece şirketler bu araçları geliştirmenin ağır yüklerinden kurtulabilir.
4. SECaaS (Hizmet Olarak Güvenlik)
SECaaS, gerekli güvenlik süreçlerini kurum içinde yürütmek için kaynağa sahip olmayan şirketlerin bile güvenlik yönetimi ve izlemeleri için dış kaynak kullanarak kurumsal düzeyde protokolleri kullanmalarına olanak tanır.
5. VaaS (Hizmet Olarak Sanallaştırma)
Sanallaştırma, modern bulut bilişimin önemli bir bileşenidir. VaaS, müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için özelleştirilebilen, satıcı tarafından barındırılan yalıtılmış sanal makineler (VM’ler) sunar.
